Lisans (4 yıllık) bitirdikten sonra önlisans (2 yıllık) okuyanlar boşa mı kürek çekiyorlar?

Mezun olduğu lisans bölümünden alım olmaması nedeniyle bir çok aday, alımı yüksek olan önlisans programlarını okumakta ya da okumayı düşünmektedir. Peki bu durumun KPSS'ye etkisi nedir?

Adaylar “yanlış yönlendirme mağduruyuz”

Lisans sonrası 2 yıllık okuyan veya okumayı düşünen adaylar “üniversiteye giriş sırasında ya dershane hocalarımız ve ailemizin yanlış yönlendirmesi ya da bazı bölümlerin ve üniversitelerin ismine kanarak bu bölümleri tercih ettik ve 4 yıl okuduk. Ancak KPSS alımlarında bölümümüzden hiç alım olmamakta ya da çok az alım olmaktadır. Bu yüzden önlisans sınavı da daha kolay olduğu için alım oranı yüksek bir önlisans bölümü okuyarak rahatça atanmak istiyoruz” demektedirler.

İlgili mevzuat ne diyor?

KPSS başvurularında TEMEL KURAL şudur: “bir aday KPSS başvurularının son günü itibariyle mezun olduğu en üst öğrenim düzeyinden sınava girmelidir."

KPSS kılavuzunda aynı şekilde “KPSS Lisans'a son başvuru tarihi tarihi itibarıyla lisans diploması almaya hak kazanmış adaylar önlisans veya ortaöğretim düzeyinde yapılacak sınava başvuramazlar.” ifadesi yer almaktadır.

Şimdi lisans sonrası bir de önlisans okumanın sonuçlarını farklı açılardan ele alalım:

KPSS Açısından; 4 yıllık bölüm bitiren bir aday KPSS'ye sadece lisans düzeyinden girebilir. Bu adayın “önlisans diplomasını daha sonraki bir tarihte almış olması” dahi önlisans düzeyinden sınava girmesine hak tanımaz.

ÖSYM Açısından; ÖSYM başvuru sistemi, aynı öğrenim düzeyinden ya da daha üst öğrenim düzeyinden başvuru kabul eder. Ancak, bu sistem “alt öğrenim düzeyinden başvuru” kabul etmez. Örneğin, önlisans düzeyinden sınava giren bir aday bir sonraki sınavda yine önlisans olarak KPSS'ye girebilir. Ancak, lisans olarak girmiş bir aday sonraki sınava önlisans veya lise düzeyinden giremez.

Gerçekten de geçtiğimiz yıllarda bunun örnekleri görülmüştür. Lisans olarak sınava girmiş olan adaylar sistemde lisans mezunu olarak gözüktükleri için sistem başvuru yapmalarını engellemiştir. Bu adaylar “ne de olsa önlisanstan gireriz” diyerek lisans başvurusu da yapmadıkları için o yıl hiçbir KPSS sınavına girememişlerdir.

Kamu Kurumları Açısından; kamu kurumları da yukarıdaki kural çerçevesinde hareket etmektedir. Lisans mezunu olduğu halde daha önce lisans düzeyinden KPSS'ye girmediği ve sistemde kaydı yer almadığı için lise veya önlisanstan KPSS'ye giren birkaç adayın yerleştirmeleri yapılmış ancak intibak işlemleri sırasında lisans diplomalarının tarihi KPSS başvuru tarihlerinden önce olduğu için bu adaylar hakkında hukuki ve idari işlem yapılmıştır.

Özel Sektör Açısından; yukarıda kural özel sektör açısından önem taşımamaktadır. Örneğin, işletme mezunu bir kişi daha sonra 2 yıllık sağlık teknikerliği bitirerek özel bir firmada işe girebilir.

Sonuç olarak

Lisans mezunlarının kamuya yerleşme şanslarını yükseltmek amacıyla önlisans okumaları adayların kendilerini boşuna yormalarından başka bir işe yaramayacaktır. Bu kişiler sadece özel sektörde bu diplomalarını kullanabilirler.